Οι αρχαίοι Μεγαρείς εγκαταστάθηκαν περί το έτος 685 π.Χ. στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου, κοντά στον Ελλήσποντο και ίδρυσαν τη Χαλκηδόνα. Η Χαλκηδόνα ονομαζόταν και Καλκηδόνα,  πιθανώς από τον γιό του Ποσειδώνα Καλχηδόνα ή από το μάντh Κάλχαντα). Υπάρχει και η άποψη ότι πριν από τους Μεγαρείς η περιοχή κατοικείτο από τους Φοίνικες, εξ ου και η φοινικικής καταγωγής ονομασία  “Χαλκηδών“ ή “Καλχηδών“ που σημαίνει  “Νέα Πόλις“ (πρβλ και την ονομασία της πρωτεύσας των Καρχηδονίων “Καρχηδών“ που ήταν επίσης φοινικική αποικία). Από την περίδο των Μεγαρέων η Χαλκηδόνα ήταν πόλη ακμάζουσα, συναγωνιζόμενη το Βυζάντιο, το οποίο έχει ιδρυθεί επίσης από τους Μεγαρείς. Την εποχή του Πέρση βασιλειά Δαρείου ( 526-485 π.Χ.) η Χαλκηδόνα κατακτήθηκε και  καταστράφηκε από τους Πέρσες και πέρασε στην εξουσία του σατράπη Ορτάνη.

Η Χαλκηδόνα ήταν η πρωτεύουσα της Βιθυνίας. Μετά από την ίδρυση της Νικομήδειας όμως (264 π.Χ.)και τον καθορισμό της τελευταίας ως πρωτεύουσας του Βασιλείου της Βιθυνίας, η πόλη της Χαλκηδόνας παρήκμασε. Το 74 π.Χ. ο τελευταίος Βασιλιάς της Βιθυνίας Νικομήδης ο Γ΄ παρεχώρησε την πόλη στην κυριαρχία του Ρωμαϊκού κράτους. Η Βιθυνία υπέστη καταστροφές κατά τους πολέμους της Ρώμης με τον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη, ενώ επλήγη και από βαρβαρικές επιδρομές στα μέσα του 3ου μ.Χ. αιώνα.

Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους η Χαλκηδόνα διατήρησε τη σχετική της  αίγλη, υπέφερε όμως λόγω της γειτνίασής της με την πρωτεύουσα του κράτους και καταστράφηκε πολλές φορές από όσους επιτέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη από τα ανατολικά αλλά και από τους Σταυροφόρους της 4ης Σταυροφορίας..

Το 1350 κατελήφθη τελικά από τους Οθωμανούς. Μετά την Άλωση της Πόλης το 1453, ο Μωάμεθ ο Πορθητής έδωσε ως δώρο στον πρώτο καδή της πόλης,τον Χιδήρ μπέη, και έτσι η πόλη πήρε την ονομασία χωριό του Καδή: “Καδήκιοϊ“ . Έως τον 19^ο αιώνα πάντως η Χαλκηδόνα παρέμεινε  άσημο και εγκαταλειμμένο χωριό. Κατά τα τέλη του αιώνα άρχισε και επανοικισμός της Χαλκηδόνας και ξεκινά η νεότερη περίοδος ακμής της πόλης.

Ο Χριστιανισμός διαδόθηκε από πολύ νωρίς στη Χαλκηδόνα. Η  Επισκοπή Χαλκηδόνος υπαγόταν στη Μητρόπολη Νικομηδείας.

Ο πρώτος γνωστός Επίσκοπος εμφανίζεται περί το τέλος του 2^ου ή αρχή του 3^ου αιώνα και ονομάζεται Θεόκριτος. Ο σημερινός, κατά σειράν και αποστολική διαδοχή διάδοχός τους είναι ο Σεβ. Γέρων Μητροπολίτης  Χαλκηδόνος Αθανάσιος. Έτσι όπως και το γειτονικό Βυζάντιο, ο χριστιανισμός συνεχίζει και εδώ επί 2000 τώρα χρόνια την αδιάλειπτη πορεία του.

Η περίοδος των διωγμών, η οποία συνήθως περιλαμβάνει τους τρείς πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, έδωσε πολλούς μάρτυρες στη χριστιανική εκκλησία. Κατά τον μεγάλο διωγμό του Διοκλητιανού (284 – 305 μ.Χ.)  μαρτύρησε εδώ η καταγόμενη από τη Χαλκηδόνα  Αγία Ευφημία καταγόμενη. Μετά από τον μαρτυρικό θάνατο της, την 16η Σεπτεμβρίου 303 ημέρα που τιμάται η μνήμη της, η Αγία  Ευφημί ετάφη σε έναν κοινό τάφο σε απόσταη ενός μιλίου από την πόλη.Επί του τάφου της χτίσθηκε τον 4^ο αιώνα, πιθανώς από τον Μέγα Κωνσταντίνο, ο ναός ή βασιλική ή το μαρτύριο της αγίας Ευφημίας όπου φυλαγόταν το ιερό σκήνωμά της.

Στη βασιλική της Αγίας Ευφημίας συνήλθε η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος το  451. Η πολύ σημαντική αυτή σύνοδος  καταδίκασε τον μονοφυσιτισμό και εξέδωσε το δογματικό όρο για τις δύο εν Χριστώ φύσεις, την θεία και την ανθρώπινη. Σύμφωνα με την παράδοση η ίδια η αγία αποκάλυψε με θαύμα της στους διαπληκτιζόμενους συνέδρους την ορθότητα του όρου που τελικά ψηφίσθηκε.

Η ίδια σύνοδος συνέταξε και 30 ιερούς κανόνες. Από αυτούς πολύ σημαντικός είναι ο 28ος κανόνας που ανεγνώρισε στον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως ίσα πρεσβεία τιμής με τον Επίσκοπο Ρώμης και το δικαίωμα του να χειροτονεί τους Μητροπολίτες του Πόντου, Ασίας και Θράκης και τους «εν τοις βαρβαρικοίς» Επισκόπους, υπό την έννοια ότι αυτός θα έχει την εξουσία στις περιοχές αυτές.Στην πραγματικότητα η Δ‘ Οικουμενική Σύνοδος προσέδωσε στο Πατριαρχειό Κωνσταντινουπόλεως την οικουμενική τιμή που διατηρεί έως σήμερα. Η ίδια Σύνοδος ανύψωσε την Επισκοπή Χαλκηδόνος, τιμής ένεκεν, σε Μητρόπολη.

Δεν είναι γνωστός ο ακριβής χρόνος της καταστροφής του ναού της Αγίας Ευφημίας. Πιθανώς να καταστράφηκε το 626 κατά τις επιδρομές των Περσών. Μέχρι της καταστροφής της βασιλικής της αγίας Ευφημίας, οι χώροι αυτοί αποτελούσαν την έδρα του Μητροπολίτη Χαλκηδόνος.

Στους χαλεπούς καιρούς που ακολούθησαν για την πόλη της Χαλκηδόνος οι Μητροπολίτες φαίνεται να παρέμεναν στα κελιά του ναού της Αγίας Ευφημίας, κοντά στον Ιππόδρομο, όπου από τον 7^ο αιώνα είχε μεταφερθεί και το σκήνωμά της. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε έως τα μέσα του 14^ου αιώνα, οπότε  ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος γύρισε στη Επαρχία του.

Μετά από πολλές περιπέτειες ο Πατριάρχης Γεννάδιος Β΄ ο Σχολάριος (1454) εξασφάλισε το ιερό σκήνωμα και το τοποθέτησε στον πατριαρχικό ναό των Αγίων Αποστόλων. Από τότε το λείψανο της αγίας ακολούθησε το πατριαρχείο στις μετακινήσεις του Πατριαρχείου και σήμερα βρίσκεται στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι.

Όπως προείπαμε,μετά την Άλωση (1453) η Χαλκηδόνα μετατράπηκε σε έναν ασήμαντο χωριό με ολίγους χριστιανούς και μουσουλμάνους κατοίκους. Γι’ αυτό η έδρα του Μητροπολίτη μεταφέρθηκε στο Κουσκουντζούκι. όπου και έμεινε μέχρι το μέσον του 19^ου αιώνα. Παράλληλα και κατά καιρούς η έδρα της Μητρόπολης βρέθηκε στη Χρυσούπολη (Σκούταρι), στην Χηλή, στην Χάλκη και για ένα διάστημα στο Φανάρι. Τελικά,γύρω στα τέλη του 19^ου αιώνα , επανήλθε πάλι στη Χαλκηδόνα, όπου και παραμένει μέχρι και σήμερα.

Στη Χαλκηδόνα μετά την Άλωση ζούσαν ελάχιστοι ομογενείς. Το 1867 έφθαναν  τις 150 περίπου οικογένειες και με  1500 μέλη. Στις αρχές του 20^ου αιώνα ανέβηκαν στις 4.500 οικογένειες με 20.000 άτομα. Το 1923, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, σε όλη την Επαρχία Χαλκηδόνος ζούσαν 15.000 άτομα. Το 1968 ήταν περίπου 1000 και σήμερα περίπου 500.

·         Ιερός Καθεδρικός Ναός Αγίας Τριάδος (1887 – 1905)

·         Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίας Ευφημίας  (1694 – 1830)

·         Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (1875 – 1876)

·         Ιερός Ναός Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου (1896)

·         Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Γελδεγιρμέν (1919 – 1958 – 1961)

Στο περίβολο του σημερινού μεγαλοπρεπούς οικοδομήματος και μέχρι του τέλους του 19^ου αιώνα υπήρχε το δίδυμο κονάκι του Köseoğlu Paşa .Τα δύο αυτά συγκοινωνούντα και κατά κύριο λόγο ξύλινα κτίρια, χωριζόταν στο haremlik (γυναικών), το οποίο αγόρασε ο Χαλκηδόνος Γερμανός (μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχης Γερμανός Ε΄) και το selamlık(ανδρών) που έ λαβε ο Ahmet Süreyya πασάς (στη θέση του βρίσκεται σήμερα το θέατρο Süreyya).  Ο Γερμανός δώρησε το κτίριο που αγόρασε στην  Επαρχία Χαλκηδόνος το 1908 και έκτοτε στεγάζει τη “Μητρόπολη“, την επίσημη κατοικία δηλαδή του εκάστοτε μητροπολίτη Χαλκηδόνος.