Ήταν η πρώτη φορά που με αφορμή αυτή τη σημαντική ημερίδα η οποία καταπιάστηκε με το ζήτημα της νομικής προσωπικότητας των μειονοτήτων, συγκεντρώθηκαν και αντάλλαξαν απόψεις σημαντικοί ακαδημαϊκοί από την Τουρκία και το εξωτερικό αλλά και δικηγόροι που έχουν μακρά εμπειρία στον τομέα των μειονοτικών διεκδικήσεων, εκπρόσωποι κρατικών φορέων και μέλη από όλες σχεδόν τις μη μουσουλμανικές κοινότητες στην Τουρκία. 

 

Η προσέλευση του κόσμου ξεπέρασε τις προσδοκίες των διοργανωτών ενώ οι εισηγήσεις και συζητήσεις που έγιναν στη διάρκεια του συνεδρίου κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή των συνέδρων. 

 

Το συνέδριο τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος κ. Ateşyan, ο Σεβ. Μητροπολίτης Πόλης και Άγκυρας των Συροϊακωβιτών κ. Yusuf Çetin, ο Σεβ. Χωρεπίσκοπος των  Συροκαθολικών κ. Yusuf Sağ, ο Σεβ. Μητροπολίτης  Adıyaman των Συροϊακωβιτών κ. Melki Ürek, εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο Υπογραμματέας της Ιεράς Συνόδου Αιδεσιμολ. π. Ιωακείμ, εκπρόσωποι της Αρχιραββινείας, πάστορες και το Τάγμα των Μοναχών Καθολικών και ο Πρόεδρος της Ένωσης Αλεβιτών.

 

Στο συνέδριο παρευρέθηκαν, επίσης, ο Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κ. Alaattin Büyükkaya, εκπρόσωποι της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων Diyanet, εκπρόσωποι της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Άγκυρα καθώς και ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Mehmet Elkatmış. Επίσης, παρευρέθηκε ο πρόξενος της Ελλάδας κ. Βίκτωρας Μαλιγκούδης καθώς και διπλωμάτες από πρεσβείες ή προξενεία των Η.Π.Α., της Αυστρίας, της Γερμανίας, του Καναδά, της Ελβετίας, της Ιταλίας, Βουλγαρίας και Αυστραλίας. Τέλος, παρευρέθηκε ο πρόεδρος της ΟΙΟΜΚΩ κ. Νίκος Ουζούνογλου και συμμετείχαν εκπρόσωποι διαφόρων ΜΚΟ όπως του TÜSEV, TESEV, του  Ιδρύματος Hrant Dink και του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).

 

Την έναρξη του συνεδρίου έκανε ο πρόεδρος της Νομικής Σχολής του πανεπιστημίου Μπιλγκί καθ. Turgut Tarhanlı ο οποίος αναφέρθηκε στο νομικό πλαίσιο που καλύπτει τις μειονότητες κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στο τουρκικό δίκαιο εκφράζοντας την ικανοποίηση του που διοργανώνεται ένα τέτοιο συνέδριο εκ μέρους των μειονοτήτων. 

 

Ο Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κατά τον χαιρετισμό του δεν απέφυγε να θέσει το αμφιλεγόμενο θέμα της αμοιβαιότητας λέγοντας ότι «θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και την πρακτική άλλων χωρών όπως της Ελλάδας για την πρόοδο που κάνει στα θέματα των θρησκευτικών ελευθεριών και μειονοτήτων σε κάθε συζήτηση που γίνεται». 

 

Αμέσως μετά ο κ. Λάκης Βίγκας καλωσόρισε τους συνέδρους και τους ομιλητές ευχαριστώντας όλους όσους συνεισέφεραν στην πραγματοποίηση του εν λόγω συνεδρίου τονίζοντας το γεγονός ότι η οικονομική πρόοδος και οι επιστροφές μειονοτικής περιουσίας δεν έχει κανένα αντίκρισμα χωρίς τη νομική προσωπικότητα η οποία κατοχυρώνει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία των μειονοτήτων.  

 

 

Το σύνολο των τεσσάρων πάνελ αφορούσε διαφορετικές διαστάσεις του ζητήματος της  νομικής προσωπικότητας και κατοχύρωσης των μειονοτήτων και άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων  ενώ ακούστηκαν πολλές ενδιαφέρουσες απόψεις και προτάσεις. 

 

Η πρώτη συνεδρία καταπιάστηκε με την ιστορική διάσταση του θέματος με τους ομιλητές να αναφέρονται στην πρώτη προσπάθεια εκκοσμίκευσης του θεσμού των μιλλέτ με τους Γενικούς Κανονισμούς που υπογράφηκαν πρώτα από την ρωμαίικη κοινότητα και έπειτα από τους Αρμένιους και τους Εβραίους. Κατά την ομιλία του ο καθ. Elçin Macar σημείωσε ότι οι μειονοτικοί θρησκευτικοί θεσμοί έμειναν εκτός κρατικής αναγνώρισης γιατί η νέα ταυτότητα του κράτους οικοδομήθηκε πάνω σε εθνικά κριτήρια αφήνοντας επομένως εκτός τους θεσμούς των μειονοτήτων.  

 

 

Στο πάνελ για τη σημασία της νομικής προσωπικότητας στη διευθέτηση των μειονοτικών ζητημάτων ο κ. Λάκης Βίγκας αναφέρθηκε στα τέσσερα κύρια τρέχοντα προβλήματα των μειονοτήτων που είναι η κατάργηση του εκλογικού κανονισμού και αδυναμία διεξαγωγής εκλογών από τα βακούφια ως δείγμα της ελλιπούς ανεξαρτησίας και αυτονομίας τους, η απόρριψη του αιτήματος για συνένωση βακουφίων, το ζήτημα των μαζμπούτ που παραμένει άλυτο παρά τις νομικές βελτιώσεις και το ζήτημα της νομικής προσωπικότητας των θρησκευτικών θεσμών.  Αμέσως μετά ο Διευθυντής της Γ.Δ.Β. κ. Adnan Ertem τονίζοντας ότι μεταφέρει καθαρά προσωπικές απόψεις έκανε μια σύντομη αναδρομή στις νομικές περιπέτειες των βακουφίων και αναφέρθηκε στις πρόσφατες επιστροφές ακίνητης περιουσίας.

 

Με τη σειρά του ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Βενετίας κ. Christoph Grabenwarter μίλησε για την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου η οποία ρητά προβλέπει ότι κάθε μειονότητα έχει το δικαίωμα σε νομική προσωπικότητα και αναφέρθηκε στην γνωμοδότηση της επιτροπής τον Μάρτιο του 2010 που αφορούσε στην Τουρκία. Ενώ, η κ. Mine Yıldırım εκ μέρους της Προτεσταντικής εκκλησίας υπογράμμισε την ασάφεια που υπάρχει ως προς το θέμα της νομικής κατοχύρωσης όλων των θρησκευτικών κοινοτήτων και υποστήριξε πως το να μπορούν οι διάφορες θρησκευτικές κοινότητες να ιδρύσουν βακούφι δεν λύνει το ζήτημα της νομικής τους υπόστασης καθώς ο θεσμός του βακουφίου είναι από μόνος του περιοριστικός. 

 

 

Στη συζήτηση που ακολούθησε το κοινό απηύθηνε πολλές ερωτήσεις προς τους ομιλητές και ιδιαίτερα στον Διευθυντή της Γ.Δ.Β. γεγονός που αποτυπώνει τον μεγάλο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων γύρω από τα βακουφικά ζητήματα των μειονοτήτων. 

 

Στη συνεδρία με τους εκπροσώπους της κάθε μειονότητας υπό την προεδρεία του Εβραίου δικηγόρου κ. Yakup Barokas αυτό που εκφράστηκε έκδηλα από όλους τους ομιλητές ήταν η κριτική για τη μικρή πρόοδο που έχει γίνει στο κομμάτι της ουσιαστικής απόλαυσης των μειονοτικών δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα, ο κ. Φώτης Μπενλίσοϊ  είπε ότι «το κράτος επιμένει να βλέπει βακούφια και περιουσίες αντί για κοινότητες που αποτελούνται από ανθρώπους» και συνεχίζοντας τόνισε ότι όσο το η κρατική ιδεολογία συνεχίζει να αντιλαμβάνεται τις μειονότητες ως ξένους, δεν θα μπορέσουν ποτέ να γίνουν ουσιαστικά βήματα προς τη διευθέτηση των μειονοτικών ζητημάτων. 

 

Στο τελευταίο πάνελ έγκριτοι νομικοί και συνταγματολόγοι όπως ο καθ. Hüseyin Hatemi, ο συνταγματολόγος Ergun Özbüdün και καθ. Γιάννης Κτιστάκις μίλησαν για τις νομικές διαστάσεις της αναγνώρισης νομικής προσωπικότητας συμφωνώντας όλοι ότι είτε λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή πρακτική είτε τις ισλαμικές παραδόσεις και το τουρκικό δικαιικό σύστημα είναι κάτι που θα έπρεπε να έχει γίνει. 

 

 

Κατά τις τελικές παρατηρήσεις ο καθ. Νίκος Αλεβιζάτος παίρνοντας το λόγο πρόσθεσε ότι θα μπορούσε να αναγνωριστεί αρχικά νομική προσωπικότητα για κάποια συγκεκριμένα θέματα όπως το να μπορείς να προσλαμβάνεις υπαλλήλους, να έχεις περιουσία και να είσαι ενάγων κ.λ.π. και σταδιακά να γίνει πλήρης απόδοση. 

 

Το συνέδριο έκλεισε με ευχαριστίες προς τους συνέδρους και τους συμμετέχοντες οι οποίοι έδωσαν δυνατό παρόν για ένα τόσο σημαντικό θέμα αλλά και προς το Πανεπιστήμιο Bilgi που φιλοξένησε ευχαρίστως το συνέδριο.

 

 

Τα πρακτικά του συνεδρίου πρόκειται να εκδοθούν σύντομα σε τόμο ώστε να καταγραφούν όλες οι απόψεις που ακούστηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου και να βοηθήσουν στη συζήτηση που γίνεται για την αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας. 

 

Της Μαρίνας Δρυμαλίτου

Φωτογραφίες: Στέλιος Γιανσακίδης